روش های برداشتن و درمان ضایعات پوستی

پوست یکی از مهم‌ ترین اعضای بدن است و نقش بسیار زیادی در سلامت و زیبایی دارد و محافظت از آن بسیار حائز اهمیت است ؛ اما گاهی این عضو مهم بدن دچار مشکلاتی می‌ شود و حالت طبیعی خود را از دست می‌ دهد که یکی از این مشکلات ضایعات پوستی هستند. ضایعه پوستی به آن ناحیه از پوست گفته می‌ شود که وقتی آن‌ را با پوست سایر قسمت‌ های بدن مقایسه می‌ کنیم ظاهر نرمالی ندارد. این ضایعات شامل انواع مختلفی می باشند که بر روی سطح پوست ظاهر می شود. در صورت مشاهده، هر نوع علامتی که نشان دهنده یک عارضه پوستی است، بسیار حائز اهمیت بوده و مراجعه به یک متخصص پوست می تواند از ابتلا به بیماری های جدی تر پوستی جلوگیری کند. درمان بر اساس علت و دلایل ایجاد ضایعه متفاوت خواهد بود. پزشک معمولاً قبل از انجام هر گونه اقدام درمانی ، نوع ضایعه، سابقه پزشکی بیمار و … را بررسی می کند و سپس اقدامات درمانی را در نظر می گیرد.

علت ضایعات پوستی

شایعترین علت ضایعه پوستی، عفونت روی پوست یا داخل پوست، مانند زگیل است. ویروس زگیل از طریق تماس مستقیم پوست به پوست از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.
ویروس هرپس سیمپلکس، که باعث هر دو زخم های سرد و تبخال تناسلی است، نیز از طریق تماس مستقیم منتقل می شود.
یک عفونت سیستمیک (عفونی که در سراسر بدن رخ می دهد)، مانند آبله مرغان یا زونا، می تواند باعث ضایعات پوستی در سراسر بدن شود. MRSA و سلولیت دو عفونت بالقوه تهدید کننده زندگی که شامل ضایعات پوستی هستند.
بعضی از ضایعات پوستی ارثی بوده مانند خال و کک و مک و علائم آنها از زمان تولد وجود دارند.
موارد دیگر می توانند نتیجه یک واکنش آلرژیک مانند اگزمای آلرژیک و درماتیت تماسی باشند. برخی شرایط مانند گردش خون ضعیف یا دیابت باعث حساسیت پوستی می شود که می تواند منجر به ضایعات شود.

علائم ضایعات پوستی

علائم ضایعه پوستی فرد بسته به نوع ضایعه ای که دارد می تواند متفاوت باشد. علائم عمومی ضایعات پوستی عبارتند از:

• رشد غیر طبیعی روی پوست فرد
• خارش
• تورم
• درد
• تغییر رنگ در ناحیه آسیب دیده پوست فرد (قرمز، قهوه ای، سیاه، آبی)

انواع ضایعات پوستی

ضایعات پوستی، مناطقی از پوست هستند که به طور غیر طبیعی در حال رشد هستند و یا با پوست طبیعی اطراف خود متفاوت به نظر می رسند. انواع ضایعات پوستی خوش خیم (غیر سرطانی) عبارتند از:

1- خال

خال های کوچک و تیره رنگ روی پوست شما که بیشتر در دوران کودکی ظاهر می شوند.

2- درماتوفیبروما

ضایعات سفت و برجسته که می تواند قهوه ای، بنفش و یا قرمز رنگ باشد و ممکن است پس از نیش حشره یا آسیب جزئی ایجاد شوند.

3- کراتوز اکتینیک

لکه‌ های پوسته‌ دار و خشن پوست که در نواحی در معرض نور خورشید ایجاد می‌شوند.

4- کراتوز سبورئیک

ضایعات برآمده خاکستری، سیاه یا قهوه ای که ممکن است در بدن و یا پوست سر ظاهر شوند و با افزایش سن بیشتر شایع می شوند.

5- کراتوآکانتوما

ضایعاتی که به سرعت در حال رشد هستند و به طور معمول در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید هستند، به خصوص در ناحیه صورت ایجاد می شوند.

6- گرانولوم پیوژنیک

گره های کوچک و قرمز روشن که اغلب پس از آسیب ایجاد می شوند، به راحتی خونریزی می کنند و اغلب برداشته می شوند.

7- کیست سباسه

توده های گردی که می توانند عفونی شوند و اندازه آنها از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر است.

8- زگیل

توده های کوچک و خشن ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

ضایعات پوستی خطرناک کدامند؟

1- کارسینوم سلول بازال

کارسینوم سلول بازال یا سرطان پوست bcc در نتیجه رشد غیرطبیعی و کنترل نشده سلول‌های پایه پوست در خارجی‌ترین لایه (اپیدرم) ایجاد می‌شود. این نوع سرطان بیشتر در نواحی که در معرض نور خورشید است، دیده می‌شود. به‌ ویژه در صورت، گوش‌ها، گردن، پوست سر، شانه‌ها و پشت کارسینوم سلول بازال دیده شده است. افرادی که به‌صورت متناوب و در طولانی‌مدت در معرض نور UV خورشید قرار دارند، بیشتر به این سرطان مبتلا می‌شوند. این نوع سرطان در مواقع نادر کشنده است.

2- سرطان سلول سنگفرشی

کارسینوم سلول سنگفرشی یا سرطان سنگفرشی پوست در اثر رشد کنترل نشده و غیرطبیعی سلول‌های سنگفرشی در لایه اپیدرم ایجاد می‌شود. معمولاً این نوع سلول سرطانی در قسمت‌هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند گوش‌ها، صورت، پوست سر، گردن و دست‌ها دیده می‌شود. قسمت‌هایی از پوست که نشانه‌ هایی از آسیب‌های خورشیدی، از جمله چین‌ وچروک و لکه‌ های پیری دارند، بیشتر در معرض ایجاد تومور هستند. این نوع سرطان گاهی به‌سرعت رشد کرده و در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع متاستاز کرده و موجب مرگ می‌شود.

4- ملانوما

ملانوسیت‌ها سلول‌های پوستی هستند که رنگ‌ دانه ملانین را تولید می‌ کنند. ملانوما سرطانی است که این سلول‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ملانوما اغلب شبیه به خال است و در هر ناحیه‌ای از بدن می‌تواند ایجاد شود. حتی در قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور خورشید نیست، این نوع سرطان دیده شده است. در میان سه نوع شایع سرطان، ملانوما خطرناک‌ ترین نوع است. در صورت تشخیص و درمان زودهنگام ملانوما می‌ توان خطر مرگ را تا حد زیادی کاهش داد.

5- کراتوز اکتینیک

ضایعات پوستی کراتوز اکتینیک، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد. این ضایعات پوستی پیش سرطانی، معمولاً به شکل لکه هایی سفت و پوسته پوسته مشاهده می شوند و رنگ آن ها از قهوه ای تا صورتی تیره متغیر است.

تشخیص ضایعات پوستی

به منظور تشخیص ضایعه پوستی، یک متخصص پوست یا پزشک معاینه کامل بدنی را انجام می دهد. معاینه شامل مشاهده ضایعه پوستی و درخواست شرح حال کامل از تمام علائم خواهد بود. برای تأیید تشخیص، آنها نمونه برداری از پوست، بیوپسی از ناحیه آسیب دیده یا سواب گرفتن از ضایعه برای ارسال به آزمایشگاه انجام می دهند.

روش های درمان ضایعات پوستی

درمانی که به شما پیشنهاد می شود به نوع ضایعه پوستی و محل قرارگیری آن در بدن شما بستگی دارد. در ادامه به بررسی تعدادی از تکنیک های حذف ضایعات پوستی می پردازیم:

1- اکسیزیون کامل (بیوپسی اکسیزیون)

این روش استاندارد برای برداشتن ضایعه پوستی در جایی است که احتمال سرطانی بودن آن وجود دارد. در این روش کل ضایعه پوستی بریده و برداشته می شود. این روش معمولاً تحت بی حسی موضعی برای جلوگیری از هر گونه دردی انجام می شود.

2- برداشتن جزئی (بیوپسی اصلاح)

برداشتن نسبی که برای کراتوزهای سبورئیک استفاده می شود، تکنیکی برای تراشیدن ضایعات بیرون زده از پوست شما است. در این روش پزشک پایه ضایعه پوستی را برش می دهد، بنابراین پس از برداشتن ضایعه، ناحیه تحت درمان با پوست اطراف همسطح است.

3- عملیات حرارتی (کوتر الکتریکی)

پزشک شما یک سیم پیچ گرم شده را روی پایه ضایعه پوستی اعمال می کند تا آن را از بین ببرد. از الکتروکوتر می توان برای از بین بردن لکه های پوستی استفاده کرد. همچنین ممکن است پس از انواع دیگر درمان، برای جلوگیری از خونریزی از این روش استفاده کنید.

4- کرم و ژل

پزشک ممکن است برای از بین بردن زگیل یا کراتوز اکتینیک، یک کرم یا ژل رفع ضایعات پوستی حاوی داروهایی مانند ایمی‌کیمود، اسید سالیسیلیک، 5-فلوراوراسیل یا دیکلوفناک تجویز کند. معمولاً باید کرم یا ژل را روزانه به مدت چند هفته استفاده کنید.

5- انجماد (کرایوتراپی)

منجمد کردن ضایعات پوستی با نیتروژن مایع می تواند برای کراتوزهای اکتینیک و سبورئیک و زگیل ها استفاده شود. پزشک شما با استفاده از پنبه و یا اسپری، نیتروژن مایع را به مدت حدود 10 ثانیه به ناحیه مورد نظر اعمال می کند. پس از درمان یک تاول تشکیل می شود، خشک می شود و پوسته ای تشکیل می شود که یک تا دو هفته بعد (گاهی اوقات طولانی تر) خواهد افتاد.

6- اسکوپ دور کردن (کورتاژ)

از این روش می توان برای زگیل، گرانولوم پیوژنیک، کراتوز اکتینیک و کراتوز سبورئیک استفاده کرد. پزشک شما از یک قاشق کورت برای از بین بردن آرام ضایعه پوستی استفاده می کند. این روش ممکن است در تلفیق با الکتروکوتر (درمان حرارتی) انجام گردد.

7- لیزر درمانی

اگر زگیل، درماتوفیبروما یا پچ کراتوز اکتینیک روی لب خود دارید، پزشک به احتمال زیاد انجام این روش را به شما توصیه می کند.

5- درمان فوتودینامیک (PDT)

این تکنیک از نور برای فعال کردن ماده شیمیایی اعمال شده روی ضایعه پوستی استفاده می کند که آن را از بین می برد. در صورت داشتن کراتوز اکتینیک، پزشک ممکن است این روش را توصیه کند.

مراقبت های بعد از برداشتن ضایعات پوستی

• برای جلوگیری از باز شدن مجدد زخم، از انجام فعالیت شدید بدنی خودداری شود.
• هنگام مراقبت از زخم، از تمیز بودن دست ها اطمینان حاصل شود.
• می توان از داروهای ضد درد و مسکن مانند استامینوفن طبق دستور پزشک استفاده کرد.
• از خاراندن ناحیه‌ای که ضایعه‌ی پوستی از آن برداشته شده خصوصاً اگر دارای بخیه است، خودداری کنید‌.
• زخم را برای 48 ساعت خشک نگه دارید و بعد از آن روزانه و به صورت مرتب آن را تمیز کنید.
• اگر ناحیه‌ای که ضایعه‌ی پوستی از آن برداشته شده، ملتهب و یا قرمز رنگ شود و یا اینکه فرد در اطراف آن احساس درد داشته باشد، احتمال بروز عفونت وجود دارد و احتمالاً نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد.
• از لمس یا خاراندن ناحیه آسیب دیده خودداری کنید، به خصوص اگر بخیه زده اید.
• از برداشتن دلمه هایی که به وجود می آیند یا انجام هر کاری که به طور تصادفی آنها را خارج کند خودداری کنید.
• ناحیه تحت درمان بیشتر مستعد آفتاب سوختگی خواهد بود و برای محافظت از آن باید از کرم ضد آفتاب استفاده شود.

مدت زمان بهبود و درمان ضایعات پوستی

• اگر برای برداشتن ضایعه‌ پوستی از بی حسی استفاده شده، احتمالاً یک یا دو ساعت برای بازگشت حس، زمان لازم است.
• اگر از روش بیوپسی یا کورتاژ استفاده شده باشد، سه هفته زمان لازم است تا زخم به طور کامل بهبود پیدا کند.
• برای کشیدن بخیه‌ها هم پزشک به فرد توصیه می‌کند که بعد از 14 روز دوباره به مطب مراجعه کند.
• اگر به کمک حرارت یا کریوتراپی ضایعه‌ی پوستی برداشته شود، پوست به چند هفته زمان نیاز دارد تا به حالت طبیعی خود بازگردد. افرادی که پوست تیره‌ تری دارند، متوجه‌ تغییر رنگ پوست خود می‌ شوند؛ ولی این تغییر رنگ بعد از چند هفته به حالت عادی باز خواهد گشت.

هزینه برداشتن ضایعات پوستی

باتوجه به موقعیت جغرافیایی مطب، دستمزد متخصص پوست و تعداد و نوع ضایعه، هزینه برداشتن ضایعات پوستی، متغیر است.

عوارض برداشتن ضایعات پوستی

عوارض جانبی در بیشتر مواقع بعد از درمان ایجاد می شوند. این عوارض جانبی بستگی به نوع درمان دارند و معمولاً در تمامی روش ها کمی درد، التهاب و تورم وجود دارد. عوارض جدی تر زمانی رخ می دهد که مشکلاتی در طول یا بعد از درمان ایجاد شود. عوارض برداشتن ضایعه پوستی شامل موارد زیر است:

• احتمال ایجاد عفونت. ناحیه ی آسیب دیده ممکن است به طور فزاینده ای دردناک، قرمز یا زخم شود و ممکن است ترشح (چرک) داشته باشد. در این صورت باید با پزشک مشورت کرد؛ زیرا ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز باشد.
• در صورت آسیب رسیدن به اعصاب سطحی پوست، تغییرات در احساس پوست (بی حسی یا سوزش) رخ می دهد. معمولاً این عوارض موقتی است؛ اما ممکن است چند روز طول بکشد.
• پوست ممکن است روشن تر (هیپوپیگمانتاسیون) یا تیره تر (هیپرپیگمانتاسیون) به نظر برسد. اگر فرد برای درمان جراحی، کرایوتراپی یا فتودینامیک انجام داده باشد، این عارضه معمول تر است. همچنین منطقه ی آسیب دیده بیشتر مستعد آفتاب سوختگی می شود و برای محافظت از آن باید از کرم ضد آفتاب استفاده کرد.
• گاهی احتمال خونریزی بیش از حد نیز وجود دارد. معمولاً زخم کمی بعد از عمل خونریزی می کند؛ اما گاهی اوقات این خون ریزی شدیدتر می شود. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است زخم را با فشار محکم تری پانسمان کند، یا ماده ای به فرد تزریق کند که خونریزی را در زخم متوقف کند و یا در نهایت عروق خونی را بخیه بزند.
• احتمال دارد پس از درمان اسکارهای قرمز یا برجسته (کلوئیدها) ایجاد شود. درمان این موارد کمی ناخوشایند بوده و مشکل است.